افت شنوایی (Hearing Loss) یکی از اختلالات دستگاه شنوایی است که می‌تواند تأثیری مخرب و جبران‌ناپذیر بر زندگی انسان بگذارد. تحقیقات گسترده‌ای که طی چند دهه اخیر روی هزاران نفر انجام شده است، نشان می‌دهد، افت شنوایی می‌تواند عامل خطر بروز برخی بیماری‌ها مانند بیماری آلزایمر یا زوال عقلی باشد.
وقتی شما صداها را نشنوید، مغزتان کمتر تحریک می‌شود و سلول‌های عصبی مغز تحلیل می‌روند. این در حالی است که تشخیص بموقع این عارضه و استفاده از سمعک (Hearing Aid) مناسب می‌تواند شما را از همه این خطرات در امان بدارد.
به طور کلی دستگاه شنوایی از سه قسمت گوش بیرونی، گوش میانی و گوش درونی تشکیل شده است. اختلال در هریک از این قسمت‌ها باعث ایجاد افت شنوایی خاص آن قسمت می‌شود. به عبارت دیگر اگر در گوش بیرونی و میانی اختلالی رخ دهد، افت شنوایی رخ داده را «افت شنوایی انتقالی» می‌نامند، چون در مسیر انتقال صدا افت ایجاد شده است. ولی اگر در گوش درونی که متشکل از حلزون و عصب شنوایی است، اختلالی رخ دهد، به آن «افت شنوایی حسی – عصبی» می‌گویند، چون در زمینه حس و تشخیص صداها و نیز در زمینه انتقال عصبی صداها اختلال ایجاد شده است.
دانش بشر تاکنون نتوانسته با درمان‌های ژنتیکی یا سلولی، اختلالاتی را که درون حلزون و عصب شنوایی رخ می‌دهد درمان کند و همه چیز در سطح مقدماتی و آزمایشگاهی است.
از میان چندین نوع سلول موجود در درون حلزون گوش دو نوع اصلی به نام‌های سلول مویی خارجی و سلول مویی داخلی وظیفه تشخیص صداها و تبدیل آنها با تکانه‌های عصبی را انجام می‌دهند. وظیفه سلول مویی داخلی تشخیص صداها و تبدیل آنها از حالت مکانیکی به حالت الکتریکی و همچنین تکانه‌های عصبی است که به عصب شنوایی تحویل می‌دهد. پس کار اصلی شنیدن را سلول مویی داخلی انجام می‌دهد و آسیب کامل آن باعث ناشنوایی مطلق می‌شود، ولی وظیفه سلول مویی خارجی تشخیص صداهای ضعیف و تقویت آنها و کمک به سلول مویی داخلی برای تفسیر این صداها است. به عبارت دیگر سلول‌های مویی خارجی نوعی تقویت‌کننده زنده هستند که امواج صوتی ضعیف را شناسایی کرده و تقویت می‌کنند تا بدین وسیله سلول مویی داخلی بتواند براحتی وجود آنها را تشخیص دهد.
وقتی فردی دچار افت شنوایی حسی – عصبی است، ممکن است یکی از این دو نوع سلول مویی آسیب دیده باشد. وقتی سلول مویی خارجی آسیب ببیند، فرد کم شنوا می‌شود و صداهای ضعیف و متوسط را نخواهد شنید، ولی با آسیب سلول‌های مویی داخلی، کم شنوایی بیشتری رخ می‌دهد به گونه‌ای که فرد علاوه بر صداهای ضعیف و متوسط، صداهای بلند را نیز نخواهد شنید و حتی نوع آسیب ممکن است به گونه‌ای باشد که فرد کاملاً ناشنوا شود و هیچ صدایی را نشنود.
معمولاً عوامل مختلفی موجب افت شنوایی می‌شوند که از میان آنها می‌توان علل ژنتیکی و وراثتی، عوامل خطر در هنگام بارداری و تولد، بیماری‌ها، ضربه صوتی ناشی از تیراندازی و انفجار، پیر گوشی، داروهای آسیب رسان به گوش (داروهای سمیت زای گوش یا اتوتوکسیک) و قرارگیری در معرض سر و صدای بلند را برشمرد.
شدت افت شنوایی حسی – عصبی متفاوت است، اما می‌توان گفت کم شنوایی متوسط شایع‌تر است. بیشتر افراد مبتلا به این میزان کم شنوایی هنگام گوش دادن به صداها در مکان‌های شلوغ و هنگام گوش دادن به صداها از فواصل دور دچار مشکل می‌شوند. به اعتقاد دبیر علمی انجمن شنوایی شناسی ایران، تنها راه چاره و درمان اصلی بیشتر افت‌های شنوایی حسی – عصبی، استفاده از سمعک است، چراکه سمعک یک نوع تقویت‌کننده یا بلندگویی است که باعث تقویت و بلندتر شدن صدا برای فرد کم شنوا می‌شود به گونه‌ای که بیمار قادر به شنیدن صداها خواهد بود.
افت شنوایی در همه سنین ناخوشایند است و علاوه بر مشکلاتی که در زندگی روزمره ایجاد می‌کند زمینه بسیاری از بیماری‌های دیگر را هم فراهم می‌کند. اما این مشکل در بدو تولد می‌تواند زندگی و آینده نوزاد را کاملاً تحت تأثیر قرار دهد،چراکه اگر نوزادی دچار افت شنوایی باشد و درمان نشود، قادر به آموختن زبان و گفتار نخواهد بود. چنین فردی نه تنها در زمینه زبان و گفتار رشد نخواهد کرد بلکه مهارت‌های اجتماعی او نیز گسترش نخواهد یافت. تحصیلات موفقی را نخواهد داشت و به معلولی تبدیل می‌شود که برای رفع نیازهای خود نیازمند دیگران است. این امر آسیب‌های اجتماعی زیادی را نه تنها به او و خانواده‌اش خواهد رساند، بلکه هزینه‌های گزافی را به دولت و جامعه اعمال خواهد کرد.
خوشبختانه در حال حاضر، علم ادیولوژی(Audiolgy) این امکان را دارد که در همان بدو تولد، با استفاده از آزمایش‌های پیشرفته‌ای همچون OAE و ABR دستگاه شنوایی نوزاد را بررسی کند و وجود افت شنوایی(Hearing Loss) یا هر گونه اختلالی را تشخیص دهد. در حقیقت ادیولوژیست (Audiologist) می‌تواند هرگونه اختلالی را از همان بدو تولد تشخیص داده و به کمک دیگر متخصصان پزشکی به درمان مناسب آن کمک کند. از این‌رو توصیه می‌کنیم والدین نه تنها آزمایش‌های در بدو تولد فرزندان‌شان را جدی بگیرند بلکه از کنار تغییر در میزان شنوایی آنها نیز به سادگی نگذرند.
منبع : سلامت نیوز
