كم شنوايي وابسته به سن يك عارضه اي است كه بصورت متداول رخ ميدهد. همه ما ميدانيم كه به روند كهولت سن سيستم هاي حسي در فرد مثل حس بينايي و شنوايي روبه نقصان ميگذارد. همه ما به تكرر در زندگي روزمره ديده ايم كه افراد پير در شنيدن اصوات ضعيف مشكل دارند. اما آيا تا بحال برايتان سوال پيش آمده است كه اين نقص شنوايي چرا بوجود مي آيد و دليل آن چيست؟!
كم شنوايي كه در اثر افزايش سن رخ ميدهد صرفا ناشي از پيري سلول هاي مسئول شنوايي نيست. متناسب با افزايش سن، تغييراتي در ساختارها و بافتهاي شنوايي از گوش خارجي گرفته تا گوش داخلي و عصب رخ ميدهد. در اين بخش به كمك كتاب geriatric audiology به بررسي اين تغييرات موجود در سيستم شنوايي خواهيم پرداخت.
پيرگوشي باعث بروز كم شنوايي در فركانسهاي بالا ميشود. با افزايش سن اين مقدار كم شنوايي بيشتر نيز ميگردد. به شكل زير توجه كنيد.
تغییرات آناتومیک و فیزیولوژیک در گوش خارجی
گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرا میباشد که شکل تخم مرغی دارد و بافت آن غضروفی و الاستیک میباشد.مجرای گوش شکل اس خوابیده دارد و به اندازه 25 میلی متر میباشد. کانال گوش هم بخش استخوانی و هم بخش غضروفی دارد که بخش غضروفی آن در خارج و بخش استخوانی آن در داخل قرار گرفته است.مجرای گوش خارجی در جلو به مفصل تمپورال-مندیبولار باز میشود پوست بخش غضروفی کانال از پوست لاله گوش و پوست بخش استخوانی از لایه خارجی پرده صماخ میباشد و پوست قسمت استخوانی بسیار نازکتر از پوست بخش غضروفی است که به شکل یک اپیدرم نازک و پاپیلا مانند دیده میشود.اپیدرم 4 لایه دارد: سلولهای اسکواموس – سلولهای بازال – سلولهای گرنولار و سلولهای کورونوئید. این لایه های سلولی میتواند با گذشت زمان و افزایش سن به تومور تبدیل شود .بخش استخوانی فاقد هرگونه مو و غضروف و غده میباشد در حالی که در بخش غضروفی اینها دیده میشود.
گفتیم که پوست بخش استخوانی بسیار نازک میباشد و مستعد آسیب است مثلا به هنگام خارج کردن سرومن و یا به هنگام جاگذاری عمیق سمعک میتواند ضربه وارد شود.جرم موجود در گوش بوسیله ترشحات غده های سرمون ساز و سلولهای سباسئوس و همچنین پوست انداختن اپیتلال ایجاد میشود.واکس شامل چربی و پروتین با امینو اسید آزاد به همراه مواد معدنی میباشد که کار حفاظت را انجام میدهد تا اجسام خارجی نتوانند وارد شوند و این کار را با لیز و لزج کردن مجرا انجام میدهند.این مواد با مهاجرت طبیعی لایه های پرده گوش به خارج از گوش بیرون رانده میشوند.در برخی از افراد بزرگسال با اینکه این مهاجرت رخ میدهد ولی بازهم انسداد در اثر سرومن را داریم که میتواند به دلیل ترشح زیاد سرومن میباشد.گوش خارجی وظیفه انتقال اصوات به گوش میانی را بر عهده دارد که در این راستا برخی از فرکانس ها را نیز رزونانس میدهد که یکی از موارد مهم و مورد دقت در تجویز سمعک است.در نهایت اینکه گوش خارجی محل ثبت آستانه های رفتاری و الکتروفیزولوژیک میباشد لذا باید با موارد ان آشنا بود.اولین اتفاق در روند کهولت سن کاهش کلاژن در کانال و دژنراتیوه شدن ان و کاهش خاصیت الاستیک میباشد و پوست نازک میشود و آتروفی در ان رخ میدهد.غدد سرمون ساز دچار کاهش فعالیت میشوند و چربی در سرمون کم مشود و فولیکولهای مو در سمت غضروفی رشد زیادی میکند.لذا کانال خشک و اسیب پذیر داریم و سرمون نیز سفت و خشک شده است و میتواند انسداد ایجاد کند.بخش استخوانی نازکتر شده و حین دراوردن جرم و قالبگیری و سمعک باید دقت داشت و در این موارد باید سمعک با قالب نرم داده شود.
انسداد میتواند در اثر مواردی چون افزایش غدد سرومن ساز,کاهش چربی در سرومن و یا قرار دادن کاتان بلاگ در کانال باشد و یا اینکه کانال از لحاظ شکل و اندازه غیرطبیعی است.بزرگ شدن فولیکولهای مو به سمت پرده میتواند باعث ایجاد کاهش در فرکانسهای بالا شود.
پینا یا لاله گوش:
از جمله بارزترین تغییر در پینا افزایش مو در تراگوس و هلیکس است که در آقایان بیشتر است .تغییرات در اندازه و خشک شدن و کاهش الاستیک در افراد مسن دیده میشود.این موارد شاید روی شنوایی تاثیر ندارد ولی در تجویز سمعک بسیار مهم است.
کندرودرماتیک یک شرایط بسیار سختی از بیمار پوستی است که در آن در ناحیه هلیکس تورم و درد و اتهاب دیده میشود.این مشکل میتواند بعدا باعث دژنراتیوه شدن بافت شود و همچنین در اثر نور خورشد میتواند مزمن گردد.در صورتی که در حین ادیومتری به همچنینی شرایط برخورد داشتید به پزشک ارجاع دهید. پینا محل شایعی برای کارسینومای اسکواموس ست که در آن ندولهای قهوه ای در نزدیک گوش ایجاد میشود که شاید به دلیل نور خورشید باشد.این تومور در بافت ظریف پوست رخ میدهد و میتواند در آقایان در بخش خلفی-فوقانی کانال باشد ولی در خانمها در تنزدیک کانال رخ میدهد. کارسینومای سلولها بازال نیز رایج است.
مجرای گوش:
تغییرات وابسته به سن در کانال گوش: نازک شدن سطحی اپیتلیوم,اتروفی بافت زیرجلدی و کاهش توانایی در سلولهای سرمون ساز .بزرگسالان بیشتر مستعد خشکی در کانال هستند و این باعث آسیب پذیری میشود. یکی دیگر از موارد رایج نیز کلاپس کانال در اثر قرار دادن هدفون در گوش است چون بافت غضروفی سفت و سخت و خشک شده است این کلاپس بیشتر روی میدهد و میتواند آستانه را تغییر دهد.این کلاپس شدن کانال بصورت ابتدایی فرکانسهای بالا را درگیر میکند و میتوان گفت که گپ به اندازه 15 دسیبل میدهد در اکثر فرکانسها دیده شده است که در 30 تا 40 درصد افراد پیر کلاپس رخ میدهد.در گذشته این کلاپس کانال باعث بسیاری از مشکلات می گردید ولی الان با تستهای میدان صوتی و اینسرت از این مشکل دور شده اند.انسداد در اثر سرمون هم در بزرگسالان دیده میشود و میتواند مراتب پزشکی و ادیولوژیکی داشته باشد.از اثرات سرومن در گوش یا انسداد با سرومن میتوان به وزوز,درد,کاهش شنوایی و سرگیجه اشاره نمود که ابتدا کاهش شنوایی در فرکانسهای بالا رخ میدهد و مشکل انتقالی بوجود می آورد که اگر فرد مشکل حسی را از قبل داشته باشد به یک افت حسی عصبی میرسیم.این انسداد باعث تشخیص و توانبخشی اشتباه از سوی ادیولوژیست میشود و میتواند نتایج آستانه,گسیل صوتی در گوش,الکتروفیزولیک تست و الکترونیستاگموگرافی و اندازگیری ایمیتنس را تحت تاثیر قرار دهد.در تجویز سمعک و اندازه گیری گوش واقعی هم تاثیر دارد.
مجرای گوش میتواند محل بسیاری از نئوپلاستی ها و تومورها باشد مثل اسکواموس سل کارسنوما و بازال سل کارسینوما و هرگونه غیرطبیعی بودن در استخوان سازی در مجرا که اینها ارجاع پزشکی میخواهد.
در برخی از افراد بزرگسال به هنگام گذاشتن سمعک نوعی التهاب با خارش و سرخ شدگی دیده میشود که که باید قبل از استفاده سمعک مداخلات پزشکی برای برای این التهاب صورت گیرد.این خارش در اثر التهاب است در بسیاری از افراد مورد شکایت بوده است.خشکی که در سرومن وجو دارد میتواند به دلیل کاهش عملکرد سلولهای سباسئوس باشد.در یک نگاه کلی میتوان گفت که افزایش سن بر گوش خارجی و کانال تاثیر میگذارد و انهارا مستعد اسیب میکند افراد مسن باید مواظب باشد که با اجسام تیز موارد را از گوش خارج نکند چون علایمی مثل التهاب,درد و خارش را تشدید میکند.اوتیت گوش خارجی میتواند در اثر التهاب باکتریایی باشد که باعث خارش ,تورم,درد و کیپ شدن کانال ایجاد میشود.شدت این عوارض بستگی به مدت زمان التهاب دارد مثلا در نکروز بافت که در بیماری دیابت دیده میشود.
ادامه دارد ......
گروه علمی و آموزشی صبا
