تجویز و فیتینگ سمعک و کمک افزارهای شنوایی در کودکان
نسخه سه: فیتینگ و پیگیری سمعک در کودکان
فرایند تشخیص کودک کم شنوا تا تجویز سمعک و پیگیری شامل سه مرحله است که در نسخه یک و دو به تفصیل درباره روند تجویز سمعک در این کودکان بحث شد حال در نسخه سوم از این مجموعه مقاله به روند فیتینگ (برازش) سمعک و پیگیری آن در کودکان را می پردازیم.
در مرحله فیتینگ توجه به نیاز و مشکلات کودک بسیار ضروری است که ضرورت توجه به این نیازها و مشکلات در روند انتخاب سمعک و مدارات آن به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. در گذشته فرمول تجویزی سمعک در کودکان و بزرگسالان شبیه بود اما در چند سال گذشته به وسیله مطالعاتی که در زمینه بررسی درک و تمیز کودک در محیط نویزی و میزان نیاز به SNR در کودکان نسبت به بزرگسالان صورت گرفته است مشخص شد که کودکان با مشخصات ادیوگرام (شنوایی نگاره) مشابه به بزرگسالان برای رسیدن به درک مورد نیاز به میزان SNR بیشتری دارند که علت این موضوع در تجربه شنیداری کم در این جمعیت نهفته است(1).
همچنین کودکان به علت تجربه کم شنیداری نیاز شدید به شنیدن صداهای soft گفتاری دارند که ازاینرو آستانه تراکم در WDRC باید پایین (low) باشد(2)، در کل تمام ملاحضات دیگر از جمله در نظر گرفتن اثر حجم کانال گوش در جمعیت نوزادان و کودکان در فرمول تجویزی DSL v5 لحاظ شده است(3) ازاین رو لازم است در حین وارد کردن مشخصات بیمار سن را وارد کنیم که برای کودکان فرمول DSL v5 فعال می شود(4). همچنین در کودکان سن پایین به علت آنکه نمی توانند میزان بلندی صدا را گزارش کنند و صدای بلند می تواند سبب آزار و اذیت و حتی ضربه صوتی شود بهتر است MPO سمعک را همیشه با صدای بلند بررسی کرد، البته این ملاحضات نیز در فرمول DSL v5 لحاظ شده است(5).
در کودکان به علت عدم توانایی جهت یابی دقیق و همچنین تجربه کم شنیداری بهتر است میکروفون همه سویه انتخاب شود که بتواند صدا را در تمام جهات بشنوند اما در مطالعات مختلف دیده شده است که در شرایط نویزی میکروفون جهت دار (ِِDirectional) نسبت به همه سویه امتیاز درک گفتار بالاتری را فراهم می کند(6) ازاینرو بهتر است جهت داری روی برنامه 2 سمعک تنظیم شود.
در جمعیت نوزادان و کودکان که اکثرا کم شنوایی شدید و شدید تا عمیق هستند در دریافت صداهای فرکانس بالا مشکل دارند که این مشکل به وسله مدار انتقال فرکانسی به راحتی حل می شود(برای دریافت اطلاعات بیشتر به مقاله "راهبردهای کاهش و حذف فیدبک در سمعک") در سایت سمعک استارکی ایران مراجعه بفرمایید. بسته به شیب کم شنوایی و میزان آن، آستانه تراکم قابل تغییر است بدین صورت که هرچه میزان شیب کم شنوایی بیشتر باشد آستانه تراکم باید پایین تر بیاید که بتواند فرکانس های وسیع تری را به محدوده بسامد پایین تر انتقال دهد و از این رو موجب شنیدپذیری بسامدهای بالا شود. در شکل 1 مثالی آورده شده است.
شکل 1: نمونه ای از سیستم انتقال فرکانسی به اسم spectral iQ استارکی: برای نمونه ادیوگرام کودک 29 ماهه آورده شده است. در این کودک با فعال شدن خودکار سیستم انتقال فرکانسی می توانیم آستانه تراکم را انتخاب کنیم که در این نمونه بسامد 2400 هرتز است ازاینرو فرکانس بالای این محدوده (رنگ سبز) به محدوده زرد رنگ انتقال داده می شود. در سمعک استارکی حتی قابلیت اضافه کردن بهره به فرکانس های انتقال داده شده وجود دارد: یعنی در صورت کافی نبودن بلندی صداهای فرکانس بالای انتقال داده شده می توان تا 10 دسی بل بهره اضافه کرد(7).
حال بعد از تمامی عواملی که حین فیتینگ برای کودک بسیار حیاتی بود نوبت مرحله تایید فیتینگ می رسد برای اثبات تایید چندین راه حل وجود دارد، از جمله: آزمون تقویت شده شنیداری رفتاری، ارائه کلمات تک هجایی با شدت آهسته و اخیرا آزمون HEARLab نیز به عنوان آزمون های تقویت شده معرفی شده است. در این آزمون الکتروفیزیولوژی پاسخ های تقویت شده شنیداری کورتیکال کودک کم شنوا به وسیله 4 محرک گفتاری /M/،/G/،/T/ و /S/ در سه تراز شدت ملایم، متوسط و شدید ثبت می شود(8).
حال اگر پاسخ های کودک مطلوب بود کافی است هر 3 الی 6 ماه کودک جهت تایید ثبات آستانه و مشاهده پیشرفت گفتاری چک شود. گفته می شود(9) در کودکان کم شنوا به علت آنکه امکان تغییر آستانه وجود دارد توصیه شده تا 3 سالگی کودک هر 3 الی 6 ماه و تا سن مدرسه هر سال یک بار بررسی شود(11، 10).
در کل توصیه می شود روند فیتینگ سمعک در کودکان به علت عدم همکاری مطلوب در بیش از یک جلسه صورت گیرد و حتماً برنامه پیگیری ( follow up ) منظم برای هر بیمار طراحی شود و کلاس های تربیت شنوایی و گفتار درمانی هم جزء برنامه های پیگیری باشد.
گروه علمی و آموزشی صبا
Refrences
1. Wilpon, Jay G., and Claus N. Jacobsen. "A study of speech recognition for children and the elderly." Acoustics, Speech, and Signal Processing, 1996. ICASSP-96. Conference Proceedings., 1996 IEEE International Conference on. Vol. 1. IEEE, 1996.
2. Kuk, Francis. "Optimizing compression: The advantages of a low compression threshold." High Performance Hearing Solutions 3 (1999): 44-47.
3. Kates, James M. "A computer simulation of hearing aid response and the effects of ear canal size." The Journal of the Acoustical Society of America83.5 (1988): 1952-1963.
4. Seewald, Richard, et al. "The DSL method for pediatric hearing instrument fitting: Historical perspective and current issues." Trends in Amplification 9.4 (2005): 145-157.
5. Feigin, Judith A., et al. "Probe-tube microphone measures of ear-canal sound pressure levels in infants and children." Ear and Hearing 10.4 (1989): 254-258.
6. Gravel, Judith S., et al. "Children's speech recognition in noise using omni-directional and dual-microphone hearing aid technology." Ear and hearing 20.1 (1999): 1-11.
7. https://starkeypro.com/
8. http://www.frye.com/wp/hearlab-specifications/
9. Ovegard, Anders, and Ann-Brith Ramström. "Individual Follow-Up of Hearing and Fitting." Scandinavian audiology 23.1 (1994): 57-63.
10. Mulrow, Cynthia D., Michael R. Tuley, and Christine Aguilar. "Sustained benefits of hearing aids." Journal of Speech, Language, and Hearing Research35.6 (1992): 1402-1405.
11. http://www.asha.org/
